آموزشگاه موسيقي راه صبا

موسيقي هم مانند تمامي كلاس‌هاي مدرسه مي‌تواند هوش و ذكاوت كودك شما را زياد كند. اما مهم است كه بدانيد اين هنر را در چه سني به كودك خود آموزش دهيد. همچنين براي شروع از چه سازهايي استفاده كنيد. بهترين سن براي آموزش موسيقي براي كودكان ۴ تا ۶ سال است. در واقع در اين سنين كودك شما در نهايت آمادگي ذهني براي يادگيري قرار مي‌گيرد. هم قدرت درك مطالب را دارد و هم مي‌تواند براي يادگيري مصمم شود. شايد فكر كنيد كودك شما در اين سن حتي الفباي زبان مادري خود را هم نمي‌داند، پس ممكن است يادگيري نت‌خواني و نواختن يك قطعه آهنگ از روي آن كار سختي باشد. درست است كه در جلسات اوليه اين سختي را در چهره كودك خود خواهيد ديد، اما زماني كه بتواند نت‌ها را براي شما توضيح دهد حسابي ذوق خواهد كرد.

البته نمي‌توان براي همه كودكان سن خاصي را در نظر گرفت. اين يك پيشنهاد بر اساس تحقيقات كلي است. ممكن است كودك شما حتي زودتر آمادگي اين يادگيري را داشته باشد. و يا حتي جثه او توان نوازندگي را نداشته باشد. بايد شرايط كلي كودك خود را بسنجيد و بر اساس آن كودك را راهنمايي كنيد تا در اين مسير يادگيري دچار دلزدگي نشود. براي جلوگيري از اين مشكل و نگاه به آينده درخشان فرزند خود به دنبال بهترين آموزشگاه موسيقي در تهران باشيد تا آنان توسط اساتيد مجرب اين هنر بي نظير را به كودك شما بياموزند.

كودك خود را از چه سني با آموزش موسيقي آشنا كنيم؟

موسيقي هم مانند هر زبان ديگري براي صحبت، زبان خاص خودش را دارد. زباني كه دائما با احساسات و عواطف دخيل است. گاهي ممكن است از طريق دست‌ها به گوش شنونده برسد، گاهي از طريق قدرت نفس. اما چيزي كه مهم است يادگيري آن در زمان مناسب است.

حتما شنيده‌ايد كه موسيقيدانان موفق در دنيا، اين هنر را از سنين كم آموخته‌اند. پس همين برهان به ما ثابت مي‌كند كه سنين كودكي پذيراي يادگيري سازها و نواختن آن است. اما شايد ندانيد كه كودك شما به چه سازي مي‌تواند علاقه نشان دهد. شما بايد او را با انواع سبك‎هاي موسيقي آشنا كنيد و به او نام سازها و نوع صداي آن را معرفي كنيد. بعد از مدتي واكنش‌هاي او را خواهيد ديد.

البته برخي از اساتيد اين امكان را به كمك شما مي‌دهند كه براي جلسه اول به صورت آزمايشي سر كلاس حاضر شوند و با ويژگي‌هاي كلي آن ساز آشنا شوند. همچنين با مراجعه به برخي از آموزشگاه‌هاي موسيقي، مي‌توانيد با اساتيد مجرب در حضور كودك خود مشورتي داشته باشيد. اما در نهايت شما بايد سازي را براي كودك خود انتخاب كنيد كه مناسب دستان و جثه ظريف او باشد.

فوايد آموزش موسيقي در سنين كم

كودك شما در اين سن چندان نگران يادگيري درس‌هاي مدرسه‌اش نيست و ذهن او فرصت فكر كردن و تمركز بيشتري دارد. همچنين موسيقي شيرين است، با يادگيري اين هنر در اين سن، زمينه را براي يادگيري بهتر درس‌هاي مدرسه نيز مهيا مي‌كند.

كودك شما در سال‌هاي ۴ تا ۶ سال، آماده يادگيري است. او در اين سن با صداها به خوبي آشنا شده و ذهن كنجكاوي دارد. تركيب آهنگ‌ها برايش جالب است و به او در يادگيري بهتر انگيزه مي‌دهد.

زماني كه فرزند شما در اين سن بتواند نت را بخواند، آن را در ذهن خود تحليل كند و به كمك دستان خود بنوازد، خلاقيت او بيشتر مي‌شود. اما اين يادگيري فوايد ديگري هم دارد. با آموزش موسيقي اعتماد به نفس كودك شما بيشتر از قبل مي‌شود، در نتيجه در روابط اجتماعي او تاثير مثبت خواهد گذاشت.

زماني كه مغز توسط موسيقي فعال شود، هم از لحاظ عقلاني و هم عاطفي داراي يك تعادل خواهد شد. بنابراين از همين سنين كودكي به او ياد مي‌دهيد كه از هر دو نقطه قوت خود در جاهاي مختلف استفاده كند.

آواز خواندن نوعي ابراز احساسات است. گاهي با شنيدن يك ترانه زيبا آن‌قدر تحت تاثير قرار مي‌گيريم كه خودمان هم براي خواندن آن لب به آواز باز مي‌كنيم. اين ترانه بايد به گونه‌اي خوانده شود كه بر دل شنونده بنشيند. اما راه آن چيست. آواز خواندن تكنيك دارد و آموزش سلفژ يكي از تكنيك‌هاي آواز است.

موسيقي نوازشگر روح شماست. اما اين موسيقي با آواز تكميل مي‌شود. البته زياد ديده‌ايم كه آوازي به تنهايي چنان زيباست كه جاي خالي موسيقي را در آن احساس نمي‌كنيم. برعكس اين موضوع هم برقرار است. يعني موسيقي بي‌كلام، كه گاهي آرامش خاصي به ما مي‌دهد. به ما اجازه مي‌دهد ذهنمان بدون بازي با كلمات آرام بگيرد.

اگر احساس مي‌كنيد صدا و نفسي براي آواز خواندن داريد، براي كشف استعداد خود در  بهترين آموزشگاه موسيقي سلفژ شركت كنيد. براي آموزش موسيقي به كودكان متدهاي جديد به وجود آمده. به ويژه اهميت يادگيري سلفژ هم بيش از پيش است. بنابراين بسياري از خانواده‌ها فرزندان خود را از همان دوران كودكي براي آموزش اين هنر زيبا در كلاس‌هاي آموزش موسيقي ثبت نام مي‌كنند. بهتر است در ابتدا اين فرصت را به فرزندان خود بدهيم كه با مفاهيم اوليه و پايه موسيقي آشنا شوند سپس باقي مسير خود را انتخاب كنند. در رفتار بسياري از اين كودكان كه ساز مورد نظر براي يادگيري توسط پدر و مادرشان انتخاب شده باشد، دلزدگي و بي انگيزگي ممكن است مشاهده شود. اما اگر اين انتخاب بر اساس علاقه كودك و مشاوره يادگيري باشد، نتيجه بهتري خواهد داشت. به اين ترتيب احتمال اين كه كودك شما در آينده يك اسطوره در هنر خود شود، كم نيست.

سلفژ چيست؟

علم يادگيري آواز را سلفژ مي‌گويند. براي آموزش سلفژ لازم است نت خواني را بياموزيد. شما بر اساس نت‌هاي دو، رِ، مي، فا، سُل، لا، سي شروع به يادگيري خواندن آواز مي‌كنيد و اين هنر را به شكل تخصصي بياموزيد. سلفژ در واقع خواندن پشت سر هم يك سري نت است كه قوانين سكوت هم در آن رعايت شده باشد. اساس يادگيري اين علم، آگاهي از زمان اختصاص يافته به نت است. اين كه براي هر نت چه ميزان زمان گذاشته شود و در چه زمان‌هايي لازم است سكوت را انتخاب كنيم. در تمام هنرستان‌ها و مدارس موسيقي در دنيا، مبحث سلفژ يكي از پايه‌ترين و ابتدايي‌ترين موضوعات يادگيري موسيقي است. بنابراين آن‌ها هميشه نظر به اين دارند كه اگر فردي مي‌خواهد براي آموزش موسيقي قدمي بردارد بهتر است قبل از گذراندن دوره‌هاي آموز ساز، آموزش سلفژ را انتخاب كند. به همين دليل است كه تمامي رهبران اركستر، نوازندگان و خوانندگان لازم است بر اين آموزش تسلط كافي را داشته باشند.

اما سلفژ داراي ۳ بخش براي يادگيري است. نت خواني، ديكته موسيقي و تئوري موسيقي از بخش‌هاي آموزش سلفژ است.

معجزه‌اي براي تقويت اعتماد به نفس كودكان

يادگيري علم و هنر جديد براي كودكان مورد استقبال قرار مي‌گيرد. اين يك تمرين است كه پيش از دوران مدرسه او را وارد مرحله يادگيري كنيم. چه خوب است كه ذهن كودك را به يادگيري اعداد و ارقام محدود نكنيم. آن‌ها حق دارند با هنرهاي زيبا هم آشنا شوند. بسياري از اسطوره‌هاي موسيقي در دنيا، آموزش موسيقي را از سنين كودگي آغاز كرده‌اند.

زماني كه كودك خود را در كلاس‌هاي آموزش سلفژ ثبت نام مي‌كنيم، به او اين قدرت را مي‌دهيم كه روي صداي خود كار كند. آواها را بشناسد، نت‌ها را بياموزد و به صورت تكنيكي آواز خواندن را شروع كند. اين قدرت بر روي صحبت كردن او هم تاثير مي‌گذارد. بدين ترتيب براي همكلام شدن با هم‌كلاسي‌هاي خود خجالت‌زده نيست و به راحتي صحبت مي‌كند. اين تصوير اوليه از موسيقي در ذهن او به خوبي در ذهنش باقي مي‌ماند. اولين قدم ذوق و شوق ادامه دادن يادگيري را براي او روشن نگه مي‌دارد.

به سازهاي كليددار، سازهاي كلاويه اي مي‌گويند. سازهايي مانند پيانو، ملوديكا، ارگ و آكاردئون. نوازنده تمام هنر و احساس خود را از طريق دستانش بر روي ساز انتقال مي‌دهد و آن را به گوش شما مي‌رساند.

براي نواختن دو ساز پيانو و ارگ معمولا پشت صندلي مي‌نشينند كه اين نشستن خود آداب خاصي دارد. نحوه قرار گرفتن جلوي ساز، ميزان حرفه‌اي بودن شما را نشان مي‌دهد. بنابراين سعي كنيد از همان روزهاي ابتدايي تمرين خود اين آداب را به خوبي بياموزيد و به آن عادت كنيد. در واقع  آموزش موسيقي خود يك جنبه است و نحوه نشستن مقابل آن و گرفتن ساز در دستان موضوع ديگري است.

زماني كه اصول صحيح آن را از همان ابتدا به شكل موازي پيش ببريد برايتان به شكل يك عادت درست درمي‌آيد و آماده يادگيري بيشتر مي‌شويد. اين سه ساز كلاويه‌اي با هم تفاوت‌هايي دارند. از همه آن نمي‌توانيد انتظار يك كيفيت صدا را داشته باشيد. حتي جدا از صدا، نحوه نواختن آن‌ها با هم متفاوت است. اين موضوع را گفتيم چرا كه خيلي از افراد گمان مي‌كنند اگر يكي از اين سازها را بياموزند، توانايي نواختن باقي سازهاي كلاويه اي هم بدون آموزش دارند.

پيانو

حتما شنيده‌ايد  كه مي‌گويند پيانو مادر سازهاست. اما ممكن است دليل آن را ندانيد. پيانو داراي ۷ اكتاو در وسعت صدا دارد. اهميت يادگيري اين ساز براي دانشجويان رشته موسيقي روشن است. آنان با يادگيري ساز مي‌توانند اصول آهنگسازي را بياموزند.

براي نواختن پيانو، علاوه بر نحوه نشستن روي صندلي مقابل آن بايد نحوه صحيح گذاشتن دستان خود را هم بدانيد. تمامي اين نكات توسط استاد موسيقي به شما آموزش داده مي‌شود. اما براي اين كه در ذهنتان به خوبي جا بيفتد نياز به تمرين مداوم خواهيد داشت.

قبل از نواختن انگشتان دست خود را به شكل خميده بر روي كلاويه ها قرار دهيد. اين نكته بسيار مهمي براي نواختن سازهاي كلاويه اي است. شما نمي‌توانيد انگشتان خود را صاف نگه داريد و توقع داشته باشيد حرفه‌اي بياموزيد. اما اين كار دلايل مفيدي هم براي شما دارد. با خميده بودن انگشتان، دستان شما ديرتر خسته مي‌شوند و همچنين تسلط بيشتري براي فشار دادن كلاويه‌هاي سفيد و سياه خواهيد داشت.

كيبورد يا ارگ، از سازهاي كلاويه اي

كيبورد از نظر وسعت صدا ۵ اكتاو دارد. اما از نظر صدا نبايد توقع شنيدن صداي پيانو را داشته باشيد. اما در عوض قابليت‌هاي ويژه‌اي براي موسيقي دارند كه دست شما را باز مي‌گذارد. كيبوردها مي‌توانند به كامپيوتر، بلندگو، ميكروفون متصل شوند. همچنين مي‌تواند براي آن به صورت جداگانه پدال پيانو خريداري كنيد. حساسيت كلاويه‌هاي و سرعت ريتم موسيقي را تنظيم كنيد. به صورت كلي با كيبوردها دستتان براي نواختن بسيار باز است.

طبق آمار اولين سازهاي ارگ به زمان ۲۰۰ سال قبل از ميلاد باز مي‌گردد. قدمت اين ساز طولاني و در كشورهاي غربي طرفداران زيادي داشته است. نوازنده با ارگ مي‌تواند صداهاي متفاوتي از انواع سازها را با اين ساز توليد كند.

آكاردئون

آكاردئون از جمله سازهاي كلاويه اي است كه صداي آن برايتان حس نوستالژي دارد. اين ساز بادي و كلاويه دار است. اين ساز را هم مي‌توان به صورت ايستاده نواخت و هم به صورت نشسته. ساز را در بين دو دست خود مي‌گيرند و به كمك يك بند بر روي شانه خود محكم نگه مي‌دارند تا وزن آن را بهتر تحمل كنند. دستان شما بايد فقط براي نواختن باشد، اگر بخواهيد وزن ساز را هم با دستان كنترل كنيد، كار نشدني‌اي است. در قسمت وسط ساز آكاردئون مجاري هوا قرار دارد كه نوازنده با باز و بسته كردن آن، صداي ساز را توليد مي‌كند.

ماهيت اين ساز به اروپا و در قرن نوزدهم بازمي‌گردد. البته ساز ملوديكا نيز شباهتي به آكاردئون دارد. ملوديكا هم مانند اين ساز توسط مجاري بادي و كلاويه نواخته مي‌شود. يك لوله به اين ساز متصل است كه شما با دميدن داخل آن، شروع به نواختن مي‌كنيد و صداي ساز خود را مي‌شنويد.

موسيقي عضو جدا نشدني در زندگي ماست. شنيدن آن حالمان را عوض مي‌كند. سبك زندگي امروزي سبب بروز مشكلاتي مانند استرس، بي‌خوابي، اضافه وزن، عصبانيت و … شده است. اگر به شما بگوييم تمامي اين مشكلات گاهي با موسيقي بهبود مي‌آيد بيراهه نگفته‌ايم. در ادامه از فوايد موسيقي درماني برايتان مي‌گوييم.

از زماني كه پا به اين دنيا گذاشته‌ايم با موسيقي آشنا شده‌ايم. به نظرم اولين بار كه با نواي موسيقي آشنا شده‎ايم، لالايي و شعرهاي كودكانه‌اي است كه شنيده‌ايم. اين علاقه به اين دهه و اين قرن باز نمي‌گردد. از ابتداي خلقت بشر، ايجاد نوا و صداهاي ريتميك مورد توجه بوده كه هر كدام از آن رفتارها بيان‌گر موضوعي بوده است. چرا كه امروزه هم براي هر مراسمي نواي مخصوصي را تعيين كرده‌ايم. البته خيلي از افراد هم هستند كه علاقه دارند خودشان به نواختن بپردازند، به همين دليل  آموزش موسيقي را شروع مي‌كنند و با آن به يكي از علاقمندي‌هاي خود مي‌رسند.

در دنياي امروزي كه آلودگي صوتي در آن بيداد مي‌كند يك هندزفري همراه و يار هميشگي ماست. عده‌اي از افراد بدون توجه به نوع موسيقي و تنها براي سرگرمي موسيقي‌هاي داخل دستگاه خود را پخش مي‌كنند. اما عده‌اي هم هستند كه بسيار حرفه‌اي به معاني اشعار و نواختن موسيقي در يك قطعه توجه مي‌كنند و سبك موسيقي خاصي را هميشه مي‌پسندند.

براي موسيقي درماني بايد سلايق خود را بشناسيم. بايد بدانيم چه نوع موسيقي حالمان را خوب مي‌كند. كه در مواقع لزوم با گوش دادن به آن روحيه قبلي خود را به دست آوريم.

موسيقي درماني شامل دو دسته اصلي است. دسته اول موسيقي است كه در ذهن و جسم شما تحرك ايجاد كند و باعث انرژي بخشي در شما شود. و اما دسته بعدي موسيقي‌هاي آرامش بخشي هستند كه معمولا براي درمان بي‌خوابي يا تمركز گوش داده مي‌شود.

با موسيقي درماني رژيم بگيريد!

براي كاهش وزن راه‌هاي زيادي وجود دارد كه براي هر فردي يكي از آن راه‌ها به خوبي جواب مي‌دهد. طبق تحقيقات گوش دادن به يك آهنگ ملايم در موقع صرف غذا مي‌تواند بر روي اشتهاي شما تاثير بگذارد. اين موضوع باعث مي‌شود غذاي كمتري بخوريد. اگر براي تكميل اين روش سعي كنيد نور محيط را هم كم كنيد بسيار بهتر نتيجه خواهيد گرفت.

اگر رستوران‌داران به اين موضوع آگاه باشند هيچ‌گاه براي فروش خود دست به چنين كاري نمي‌زنند. البته بسيار ديده‌ايم كه در رستوران‌ها از موسيقي‌هاي شادتر استفاده مي‌شود. اين موضوع تاثير مستقيم بر روي ميل غذايي شما مي‌گذارد.

براي داشتن يك رژيم موفق از روش موسيقي درماني بهره گيريد. در هنگام صرف وعده غذايي خود يك موسيقي ملايم پخش كنيد. با اين كار شما غذاي خود را آهسته‌تر نوش جان مي‌كنيد و زودتر احساس سيري به سراغتان مي‌آيد، در نتيجه زودتر از غذاي خود دست مي‌كشيد.

قبل از كنكور  و عمل جراحي موسيقي گوش دهيد!

روانشناسان دريافته‌اند موسيقي سطح استرس شما را تا حد زيادي كاهش مي‌دهد. به همين دليل به شما توصيه مي‌كنيم قبل از قرارگيري در شرايط سخت مانند امتحان يا كنكور چند قطعه موسيقي گوش دهيد. آرامش به ذهنتان باز مي‌گردد و شما آماده شركت در جلسات امتحان مي‌شويد. شما با اين كار بعد رواني خود را آماده و تقويت مي‌كنيد.

حتما بارها و بارها برايتان پيش آمده است كه گوش دادن به نواي آرام‌بخش يك موسيقي ملايم، تشويش و اضطراب را از ما دور مي كند. همين موضوع ثابت كننده اين است كه موسيقي درماني مي‌تواند آرامش را به روح و جسم ما بازگرداند.

اما اين كار را فقط قبل از امتحان انجام ندهيد. در ورزش‌هاي يوگا بسيار از اين شيوه استفاده مي‌كنند. همچنين در باشگاه‌هاي ورزشي پس از انجام ورزش‌هاي سنگين سعي مي‌كنند چند دقيقه پاياني جلسه را با موسيقي ملايم بگذرانند كه آرامش را به اعصاب خود بازگردانند و جلسه ورزشي خود را تكميل كنند.

در برخي از مراكز پزشكي با پخش موسيقي بيماران خود را به آرامش دعوت مي‌كنند. با اين كار شما با روحيه بهتر براي درمان خود به پيش پزشك مراجعه خواهيد كرد.

شايد نام ساز سلانه را شنيده باشيد. اما تاريخچه آن را ندانيد. اين ساز در قرن 16 ميلادي رواج داشته و اما پس از آن دچار تغييراتي شده. در آن سال‌ها اين سازها با 3 سيم به شكل يك ساز 3 گوش بود كه نوازنده مي‌توانست بر اساس نياز خود به ساز سيم اضافه كند و صداي بم‌تر هم ايجاد كند. گويا اين ساز چند قرن گم شده كه دوباره توسط ايرانيان كشف شد. البته هيچ‌كس نمي‌داند كه اين ساز در آن سال‌ها چه صدايي داشته است. اين ساز بسيار شبيه به ساز عود است كه دسته بلندتري دارد. اگر به اين دسته از سازها علاقمند هستيد به شما پيشنهاد مي‌كنيم آن را در يك  آموزشگاه موسيقي در تهران به خوبي بياموزيد.

تماشاي نماد و نشانه‌هاي قديمي از روي عكس و اثرها نشان مي‌داد كه ايرانيان از گذشته به سازهاي زخمه‌اي علاقه زيادي نشان مي‌دادند. سازهايي كه در ديرباز از آن‌ها استفاده مي‌كردند با نوع امروزي تغييرات بسياري داشته است. سلايق مردم در گذشته به گونه ديگري بوده كه شايد براي امروزيان قابل درك نباشد. اما موضوعي كه امروزه واضح است علاقه مردم به سنت‌ها و زنده نگه داشتن آن‌هاست. اگر بخواهيم روشن‌تر بگوييم نگاهي به طرفداران موسيقي‌هاي سنتي بيندازيد. ديگر مثل گذشته تنها افراد مسن طرفدار اين نوع موسيقي نيستند. حتي بيشتر افراد طالب بليط موسيقي‌هاي سنتي جوانان هستند. تمامي اين نشانه‌ها به غني بودن موسيقي سنتي ايران مرتبط است.

اما ساز سلانه چگونه اختراع شد؟ اين ساز ابداعي توسط دستان هنرمند سيامك افشاري و استاد حسين عليزاده ساخته شد. اين ساز كه قدمت طولاني ندارد، ظاهر آن شبيه سازي شده از سازهاي قديمي از تاريخ دور ايران است. اين ساز بسيار شبيه به ساز تنبور اما با دسته بلندتر است. ساز سلانه داراي 12 سيم است كه با شنيدن آن بيشتر متوجه صداي زير بودن آن مي‌شويد. جالب است بدانيد كه 6 سيم از اين ساز براي كوك كردن به كار مي‌رود و 6 سيم ديگر كه داراي طنين است براي بهتر نشان دادن رنگ و هارموني موسيقي است.   

چگونگي پيدايش ساز سلانه

دليل نام‌گذاري اين ساز به گفته سيامك افشاري اين است كه خيلي دير به ابداع اين ساز دست زده‌اند. اين سلانه سلانه پيدا كردن سازي كه جايش خالي احساس مي‌شد، دليل نامگذاري آن است. پيدايش يك ساز جديد جسارت مي‌خواهد. كسي كه به علم موسيقي مسلط باشد و سازي را ابداع كند كه با ورودش به دنياي موسيقي نور و نوايي بيشتر پديد آيد.

به گفته استاد حسين عليزاده موضوع اختراع ساز جديد ممكن است در ذهن هر آهنگساز و نوازنده‌اي شكل بگيرد. اما اين كه جسارت اين كار را داشتن هم بسيار مهم است. جسارتي كه باعث نشود تمام چند سال تلاش در حوزه موسيقي خود را زير سوال ببرد.

با پيدايش ساز سلانه در سال 2003 ميلادي منجر به انتشار آلبومي با همين نام شد. اين آلبوم با 4 قطعه مهتاب، پگاه، آفتاب، شامگاه كه قطعه‌هاي 16، 13، 11 و 21 دقيقه‌اي است شما را با تكنوازي اين ساز آشنا مي‌كند. حسين عليزاده در اين آلبوم بداهه نوازي را در دستگاه بيات اصفهان، بيات كرد افشاري و سه گاه نواخته است. در واقع اين ساز تركيبي از سازهاي تنبور، سه تار و بربط است اما صدايي كاملا متفاوت دارد.

بداهه نوازي با ساز سلانه

به طور كلي اكثر نوازندگان ايراني نظرشان بر اين است كه سازهاي سنتي ايراني براي تكنوازي مناسبند و خيلي سخت با بقيه سازهاي اركستري هماهنگ مي‌شوند. همچنين اين سازها را مي‌توان بداهه نواخت. يعني نوازنده با حس و حال خود شروع به نواختن قطعه دلخواه خود كند و تمامي نت‌هاي آن را به دست خود گيرد و بنوازد. در بداهه نوازي، نوازنده بر اساس حس و حال آني و در همان لحظه خود شروع به نواختن مي‌كند. نيازي ندارد كه روزها براي نوشتن نت زمان بگذارد و ملودي خاصي را تمرين كند. حتي ممكن است از همان بداهه نوازي يك قطعه شاهكار پديد آيد. وقتي نوازنده از بداهه نوازي خود راضي باشد حال آن را تبديل به ملودي مي‌كند.

موسيقي دنياي عجيبي دارد. وقتي به آن علاقمند شويد هر روز ذهنتان پذيراي آموختن هنري جديدتر مي‌شود. به همين دليل است كه اساتيد موسيقي معمولا با چند ساز آشنا هستند. اين دريچه هنري زيبا شما را به درون خود مي‌كشد و روز و شبتان را با الفباي خود درگير مي‌كند. طعم اين درگيري لذت‌بخش است.اما قبل از شروع يادگيري يك ساز به خصوص ساز ايراني پيشنهاد مي‌كنيم با مفاهيم موسيقي دستگاهي ايران آشنا شويد. اين مفاهيم مانند يك چراغ قوه راه شما را براي يادگيري روشن مي‌كنند. خيلي بهتر است كه با ذهني روشن اين راه شروع كنيد. به خصوص كه اگر موسيقي سنتي ايراني براي شما بيگانه است. تعدادي آموزشگاه موسيقي در تهران وجود دارند كه اين تئوري‌ها را به شما آموزش مي‌دهند.

امروزه نبض موسيقي غربي در جامعه بيشتر به چشم مي‌خورد. براي افرادي كه نسبت به موسيقي سرزمين خودشان تعصب ويژه‌اي دارند، يك احساس مسئوليت در قبال اين موضوع دارند كه مانع از فراموش شدن موسيقي اصيل كشور خودشان شود. آنان براي اين كار تلاش‌هاي مختلفي براي ترويج موسيقي سنتي مي‌كنند. مطمئنا نتيجه‌هاي خوبي هم خواهند گرفت. از اين ميان اگر چند نفر هم با آنان همراه شود بسيار مهم و ثمربخش در نتيجه اين كار است.

در اين مقاله شما را با مفاهيم كلي و موسيقي دستگاهي ايران آشنا مي‌كنيم.

مفهوم گوشه و رديف در موسيقي دستگاهي ايران

براي آشنايي با گوشه بايد با مفهومي به نام رديف آشنا باشيد. بايد بدانيد كه به مجموعه آوازها و دستگاه‌ها در موسيقي، رديف مي‌گويند. رديف موسيقي ايراني شامل هفت دستگاه است كه هر كدام ريتم خاصي دارد. دستگاه چهارگاه، دستگاه راست پنج گاه، دستگاه سه گاه، دستگاه شور، دستگاه ماهور، دستگاه نوا، دستگاه همايون از انواع آن است.

به هر كدام از آهنگ‌ها در رديف خاص، گوشه مي‌گويند كه انواع مختلفي دارد كه اسامي آن‌ها با دليل خاصي نام‌گذاري شده است. براي مثال برخي از اسامي گوشه‌ها از نشانه‌هايي در طبيعت گرفته شده است، نوروز، چكاوك، سپهر و … از انواع آن است.

از برخي گوشه كه به دليل اهميت آن به تكرار استفاده مي‌شود به آن شاه‌گوشه مي‌گويند. گوشه‌هاي اصلي، بر روي يك نت خاص تاكيد دارند. منظور از مركب نوازي، تغيير دستگاه در موسيقي است. در واقع زماني كه نوازندگان بخواهند دستگاه موسيقي را تغيير دهند، مركب نوازي انجام داده‌اند. گوشه كرشمه را مي‌توان در همه دستگاه‌ها اجرا كرد، وزن اين گوشه اين امكان را فراهم مي‌كند كه محدوديتي نداشته باشد.

گوشه ريتميك دو گونه هستند؛ اول گوشه‌هايي هستند كه داراي ريتم باشند و مي‌توان آن را در ديگر دستگاه‌هاي موسيقي ايران هم اجرا كرد. دوم گوشه‌هايي كه محدوديت دارند و فقط در يك دستگاه موسيقي ايران قابليت اجرا شدن دارند.

اما هر گوشه داراي جزءهاي كوچك‌تري هستند. آغاز، معرف، گسترش، تكميل، پايان و ختم از اجزاي يك گوشه است.

موسيقي دستگاهي ايران و انواع آن

دستگاه شور:

همان‌طور كه اسمش پيداست مي‌تواند با خود شور و هيجاني ايجاد كند.موسيقي‌دانان اين دستگاه را ساده‌ترين دستگاه موسيقي مي‌دانند.

دستگاه نوا:

در گذشته بخشي از دستگاه شور بود. در اين دستگاه موسيقي ريتم متوسطي دارد. نه شاد است و نه حزن دارد. ساده و روان است و بيشتر مورد توجه آوازخواناني كه به تازگي كار خود را آغاز كرده‌اند، قرار مي‌گيرد.

دستگاه همايون:

اين دستگاه بسيار شبيه به دستگاه شور است. از گوشه‌هاي آن مي‌توان به چكاوك، بيداد، ني‌داود، عشاق، باوي، ليلي و مجنون، نوروز، شوشتري و … اشاره كرد.

دستگاه ماهور:

يكي ديگر از دستگاه‌هاي هفت‌گانه موسيقي ايران است كه داراي ۵۰ گوشه و به عنوان موسيقي با ريتم شاد شناخته مي‌شود. اما گوشه‌هاي اين داراي سه بخش بم، مياني، و زير اجرا مي‌شود. اگر بخواهيم چند گوشه اين دستگاه را نام ببريم به گوشه‌هاي درامد، كرشمه، شكسته، دلكش، ماهور صغير، مثنوي، خاوران و … اشاره مي‌كنيم.

بشر براي برقراري ارتباط از زمان انسان‌هاي اوليه به دنبال راه حل بوده، داشتن زبان مشترك براي رساندن منظور از كوچكترين اتفاق‌ها حس تنهايي را از آنان مي‌گرفت. انسان براي زندگي جمعي خلق شده است و براي ارائه و بروز احساس و عواطف خود، درخواست‌ها نياز به همكلام شدن دارد. اما در دنياي موسيقي به زبان گفتگوي روزانه نمي‌توان رجوع كرد. براي ايجاد زبان مشترك بين موسيقيدان‌ها، نت نويسي پديد آمد. نت، الفباي موسيقي است كه با هر نشانه آن متوجه يك مفهوم مي‌شويم. براي آموزش نت خواني و نت نويسي بايد به دنبال بهترين آموزشگاه موسيقي در تهران باشيد.

الفباي موسيقي يك دستور خط بين‌المللي است. اين يعني زبان مشترك موسيقي در كل دنيا! پس تفاوتي ندارد كه يك موسيقيدان ايراني ملودي را نوشته باشد يا ژاپني، هر فردي كه با اين الفبا آشنايي داشته باشد مي‌تواند آن موسيقي را از روي نت بنوازد.

براي نواختن يك ساز و درك آن، شرط اوليه آموزش نت خواني است. نت نويسي توسط افراد باتجربه در زمينه موسيقي كه ساليان سال درگير اين الفبا هستند انجام مي‌شود. در گذشته آموزش سازها، به صورت تئوري و عملي به هنرجو گفته مي‌شد، اما عملا مرجعي براي آموزش آن وجود نداشت. در واقع استاد موسيقي هر آن چه كه از استاد خود آموخته بود را به هنرجو آموزش مي‌داد و آنان را به تكرار و تمرين تشويق مي‌كرد. اين محدوديت آموزشي كار را براي هنرجو سخت مي‌كرد. بنابراين لازم بود شخص حتما هوش و استعداد يادگيري موسيقي را داشته باشد. همچنين به خاطر سپردن قطعات و نت‌ها خود مسئله مهمي بود. اگر علاقه خود در اين حرفه را حفظ مي‌كرد قطعا يكي از نوازندگان مشهور مي‌شد.

اين نت‌ها بين خطوط موازي كشيده مي‌شوند و هر شكل آن يك مفهوم را مي‌رساند. نت‌ نويسي براي هر ساز قواعد خاصي دارد. براي مثال اين تغيير در تعداد خطوط راهنماي دفترچه مخصوص نت نويسي قابل مشاهده است.

نت نويسي در ايران و جهان

تاريخچه پيدايش نت نويسي و تغييرات آن تا به امروز

حتما مي‌دانيد كه الفباي موسيقي از ۷ نت (دو، رِ، مي، فا، سُل، لا، سي) تشكيل شده است. اما جالب است بدانيد در ابتدا نت‌ها ۶ عدد بودند. نت سي به اين الفبا پس از مدتي اضافه شد. همچنين به جاي نت دو، نت اوت وجود داشت اما به دليل دشواري در نت خواني، جايش را به نت دو داد. اين ۷ نت كه امروزه در جهان با آن به نوشتن ملودي‌هاي بي‌نظير دست پيدا مي‌كنند شامل صداهاي زير و بم است كه با قواعدي كنار هم نوشته مي‌شوند و يك راهنماي نواختن موسيقي را ايجاد مي‌كنند.

حتما برايتان جالب است كه بدانيد اولين تمدني كه به نت نويسي پرداخت يونان باستان بود. آنان هر ساله المپياد موسيقي برگزار مي‌كردند و در اين مراسم سازهاي ني و چنگ مي‌نواختند. در اين مراسم يك ملودي نواخته مي‌شد، اما امروزه شنيدن آن ملودي براي ما چندان جذابيتي نخواهد داشت.

تاريخچه ورود نت نويسي به ايران

علاقه به موسيقي در ايرانيان از زمان پيش از اسلام نيز ديده شده، با اين وجود تلاش براي حفظ موسيقي به سبك سنت در هر كشور باعث شد تا افرادي كه علاقمند در اين حوزه بودند به كمك نت نويسي به خلق موسيقي‌هاي مورد پسند عموم مردمان كشورشان دست بزنند. به همين خاطر لازم بود روي زمينه آموزش نت خواني پيش از نت نويسي بيشتر تمركز كنند.

ورود دنياي نت نويسي توسط چند فرانسوي به كشور ما انجام شد. در راس اين افراد شخصي به نام آلفرد ژان باتيست لومر بود كه بدون آگاهي از زبان فارسي شروع به تعليم نت نويسي به شاگردانش كرد. او پس از مدتي اقدام به تاسيس دبيرستان موسيقي كرد. شاگرداني كه به مدت ۶ سال پياپي در كنار آلفرد ژان باتيست لومر آموزش ديده بودند توانايي زيادي در حوزه موسيقي و تبحر خاصي در نواختن سازها پيدا كرده بودند.

سپس در سال ۱۳۰۲ استاد علي نقي وزيري براي اولين بار به طور رسمي مدرسه موسيقي را تاسيس كرد. نت خواني و نت نويسي ۳ ساز تار، پيانو و ويولن را آموزش مي‌داد.

با درج نظرات خود آموزشگاه موسيقي راه صبا را در ارائه مطالب آموزش موسيقي ياري فرماييد.

ساز تار يكي از قديمي‌ترين سازهاي ايران زمين است كه تاريخچه‌اي كهن دارد. ساز تار در ديگر كشورهايي مانند افغانستان، تاجيكستان، ارمنستان، گرجستان و چند كشور ديگر در خاورميانه نيز طرفداران زيادي دارد.

اين ساز زهي امروزه نيز طرفداران زيادي براي نواختن دارد. كساني كه به دنبال آموزشگاه موسيقي در تهران هستند تا اين هنر زيبا را بياموزند كم نيستند.

تاريخچه اين ساز به دوران صفويان باز مي‌گردد. همچنين ساز تار در سال‌هاي ۱۷۹۰ ميلادي در بين مردمان شيراز طرفداران زيادي داشته كه احتمال مي‌دهند اين ساز د آن زمان به نام ديگري مشهور بوده است.

در ساخت تار هر چقدر چوب آن كهنه‌تر باشد صداي بهتري توليد مي‌كند. اين بهتر بودن صدا به دليل خشك بودن نوع چوب است. در واقع هر چقدر ساز قديمي‌تر باشد، از تار نو صداي بهتري دارد. بنابراين اگر قصد داريد مانند حرفه‌اي‌ها بنوازيد به دنبال تارهاي استفاده شده بگرديد.

صداي اين ساز در هنگام نواختن بايد صاف و شفاف باشد و صداي اضافي ديگري ايجاد نكند. اندازه كاسه دو تكه اين ساز تاثير مستقيمي بر روي صداي ساز دارد. با نواختن صداي ارتعاش يافته به كاسه ساز برخورد مي‌كند و صدايي توليد مي‌شود.

يكي ديگر از ويژگي‌هاي ساز تار مرغوب، وزن آن است. وزن ساز بايد حالتي معمول داشته باشد تا براي نگهداري و نواختن آن دچار مشكل نشويد. همچنين سايز و اندازه آن بايد متناسب با هنرجوي اين ساز باشد. شما در زمان نواختن بايد احساس راحتي بكنيد.

مشخصات و ويژگي‌هاي ساز تار

تار در گذشته به ۵ سيم و ۵ تار شناخته مي‌شد، اما پس از مدتي يك سيم ديگر به اين ساز اضافه شد كه در مجموع با ۶ تار نواخته مي‌شد. اين كار توسط فردي با نام غلامحسين درويش انجام گرفت.

اما اگر بخواهيم از شكل كلي ساز تار بگوييم اين ساز از كاسه‌اي دو تكه تشكيل شده كه با دسته‌اي از جنس چوب با ۲۸ پرده ايجاد شده است. جنس دسته تار از چوب درخت گردو و جنس بدنه اصلي يا كاسه آن از چوب درخت توت است. روي قسمت كاسه اين ساز پوست بره يا بز يا جنين گاو كشيده مي‌شود.

۶ سيم تار به ترتيب به اين شكل چيده شده‌اند، سيم اول و دوم و پنجم به رنگ سفيد و از نوع فلزي، سيم سوم و چهارم از جنس فلز برنج، و در آخر سيم ششم كه صداي بم توليد مي‌كند از جنس فلز به رنگ زرد تشكيل شده است.

اساتيد برجسته‌اي كه با اين ساز زندگي كردند

همان طور كه گفته شد، استاد درويش خان آخرين تغييرات ظاهري تار را انجام داد. او با اضافه كردن سيم ششم صداي ساز را گسترش داد پس ايشان يكي از اولين اساتيد داراي هنر نواختن ساز تار بود كه با تكميل كردن دامنه صوتي ساز، صدايي رساتر و گيراتر براي اين ساز پديد آورد.

استاد جليل شهناز را همگي با نام پرآوازه‌اش ميشناسيم. جليل شهناز در خانواده‌اي بزرگ شد كه همه آنان با هنر موسيقي آشنايي داشتند. همين موضوع راه را براي درك موسيقي براي ايشان آسان مي‌كرد. ايشان در طي سال‌هاي زندگاني‌اش عاشقانه تار مي‌نواخت و آثار دل‌انگيزي برجاي گذاشت. ايشان با اساتيد آواز ايراني همچون محمدرضا شجريان و شهرام ناظري براي توليد آثار موسيقي همكاري داشت و در سال ۱۳۸۳ به عنوان چهره برتر هنر و موسيقي انتخاب شد. او با سازهاي ديگري مانند تمبك، سنتور و ويولن نيز آشنايي داشت.

حسين عليزاده يكي از چهره‌هاي شناخته شده در موسيقي سنتي ايراني است كه با نواختن ساز تار، همه را ميخكوب مي‌كند. او شروع علاقه خود در موسيقي را از سنين نوجواني و تحصيل در هنرستان موسيقي رقم زد. او تا كنون ۳ جايزه جهاني براي انتخاب بهترين آلبوم موسيقي سنتي جهان دريافت كرده است.

باتشكر از همراهي شما عزيزان، اميدواريم مقالات آموزشگاه موسيقي راه صبا براي شما مفيد واقع شده باشد.

با درج نظرات خود، ما را در راه آموزش موسيقي ياري فرماييد.