تاريخچه موسيقي كوبه اي و معرفي چند ساز كوبهاي ايراني
تمدن بشري از دوران ماقبل تاريخ تاكنون تغييرات زيادي را تجربه كرده است. همين تغييرات هم موجب شده كه ما امروزه از يك شكارچي خبره تبديل به يك مهندس يا حتي هنرمند شويم. در كنار توسعه همه ابزارهايي كه به ما كمك كردهاند تا در جنبههاي مختلف زندگي خود پيشرفت كنيم و تمدن خودمان را بسازيم، موسيقي و سازها نيز تغيير كردهاند. درست است كه موسيقي كوبه اي و به خصوص طبلها اولين سازهايي هستند كه به دست بشر ساخته و نواخته شدند؛ اما تغيير چشمگير آنها باعث شده تا سبكها و فرمهاي مختلفي از سازهاي كوبهاي شكل بگيرند. به طوري كه امروزه آموزش موسيقي كوبه اي يا حداقل يك سازه كوبه اي به شكل حرفه اي در آموزشگاه هاي موسيقي تدريس مي شود.
تاريخچه موسيقي كوبه اي
مهم نيست كه در كجا متولد شدهايد يا چه سبك موسيقي را گوش ميدهيد، در هر صورت حتما آواي حداقل يك ساز كوبهاي را در طول زندگي خود شنيدهايد. همانطور كه ميدانيد طبل يكي از اولين سازهاي كوبهاي ساخته شده به دست بشر است كه تقريبا در همه جاي دنيا نواخته ميشود و بخش مهمي از موسيقي فولكلور است. تقريبا در همه سبكهاي موسيقي، از موسيقيهاي محلي عامهپسند گرفته تا موسيقيهايي كه براي مراسمات مذهبي و نظامي نواخته ميشوند، اين ساز حضور پررنگي دارد. بنابراين سازهاي كوبهاي و موسيقي درام بخشي از فرهنگ موسيقي در جهان محسوب ميشوند.
طبل مشهورترين ساز كوبهاي و در عين حال يكي از قديميترين سازهاي موسيقي است كه تاكنون مورد استفاده بشر بوده است. جالب است بدانيد كه نياكان ماقبل تاريخ ما نيز از اين ساز استفاده ميكردند. طبل در حدود 7 هزار سال پيش به شكل مدرن و امروزي خود به جهان معرفي شد.
كم كم استفاده از اين ساز خوش صدا در جهان همهگير شد. به طوري كه تا قرن دوم قبل از ميلاد بسياري از ساكنين ژاپن، هند، آسياي ميانه، آفريقا و جنوب اروپا نيز از اين ساز استفاده ميكردند. البته اين ساز در اروپا مانند ساير نقاط جهان محبوب نبود. اما پس از پايان جنگهاي صليبي و هنگامي كه ارتشهاي اروپايي در زمان بازگشت به خانه از اين ساز به عنوان ساز نظامي استفاده كردند، به شدت محبوب و پرطرفدار شد.
بعد از اتمام اين جنگها، نواختن طبل در سراسر اروپا رواج پيدا كرد و توانست در موسيقي فولكلور براي خود جايي دست و پا كند. با وجود اين محبوبيت ديگر سازهاي كوبهاي در اركسترهاي كلاسيك اروپايي، نقش ريتم مركزي را ايفا ميكردند. در بازه زماني بين اتمام جنگهاي صليبي تا قرن بيستم پس از ميلاد، انواع مختلفي از سازهاي كوبهاي به جهان معرفي شد. اين سازها كم كم در سبكهاي متنوع موسيقي نيز كاربرد پيدا كردند.
معروف ترين سازهاي كوبهاي ايراني
برخي از مهمترين سازهاي كوبهاي ايراني عبارتند از:
دهل: يك سازه استوانهاي شكل است كه دو طرفش پوسته دارد و بيشتر در سيستان و خراسان نواخته ميشود.
تمبك: اين ساز كه به نامهاي ديگري مانند تنبك، دمبك، دندونك و ضرب نيز شناخته ميشود، يك ساز يك طرفه است كه فقط يك سمتش با پوست پوشيده شده است. اين ساز چوبي يا فلزي در بيشتر نواحي ايران نواخته ميشود.
دف: دف نيز يك ساز كوبهاي بسيار پرطرفدار در ايران است كه قالبي گرد دارد و در اندازههاي مختلف توليد ميشود.
دايره: اين ساز كوبهاي مخصوص نواحي شمال خراسان، نيشابور، چهارمحال و بختياري، هرمزگان، بلوچستان، گيلان، مازندران، گلستان، بوشهر، خوزستان، يزد و آذربايجان است.
دمام: اين ساز سنتي بيشتر در بوشهر نواخته ميشود و از يك بدنه استوانهاي نسبتا بلند برخوردار است. براي نواختن اين ساز از دست و مضراب به صورت همزمان استفاده ميشود.
برچسب: ،