آموزشگاه موسيقي راه صبا

شايد نام ساز سلانه را شنيده باشيد. اما تاريخچه آن را ندانيد. اين ساز در قرن 16 ميلادي رواج داشته و اما پس از آن دچار تغييراتي شده. در آن سال‌ها اين سازها با 3 سيم به شكل يك ساز 3 گوش بود كه نوازنده مي‌توانست بر اساس نياز خود به ساز سيم اضافه كند و صداي بم‌تر هم ايجاد كند. گويا اين ساز چند قرن گم شده كه دوباره توسط ايرانيان كشف شد. البته هيچ‌كس نمي‌داند كه اين ساز در آن سال‌ها چه صدايي داشته است. اين ساز بسيار شبيه به ساز عود است كه دسته بلندتري دارد. اگر به اين دسته از سازها علاقمند هستيد به شما پيشنهاد مي‌كنيم آن را در يك  آموزشگاه موسيقي در تهران به خوبي بياموزيد.

تماشاي نماد و نشانه‌هاي قديمي از روي عكس و اثرها نشان مي‌داد كه ايرانيان از گذشته به سازهاي زخمه‌اي علاقه زيادي نشان مي‌دادند. سازهايي كه در ديرباز از آن‌ها استفاده مي‌كردند با نوع امروزي تغييرات بسياري داشته است. سلايق مردم در گذشته به گونه ديگري بوده كه شايد براي امروزيان قابل درك نباشد. اما موضوعي كه امروزه واضح است علاقه مردم به سنت‌ها و زنده نگه داشتن آن‌هاست. اگر بخواهيم روشن‌تر بگوييم نگاهي به طرفداران موسيقي‌هاي سنتي بيندازيد. ديگر مثل گذشته تنها افراد مسن طرفدار اين نوع موسيقي نيستند. حتي بيشتر افراد طالب بليط موسيقي‌هاي سنتي جوانان هستند. تمامي اين نشانه‌ها به غني بودن موسيقي سنتي ايران مرتبط است.

اما ساز سلانه چگونه اختراع شد؟ اين ساز ابداعي توسط دستان هنرمند سيامك افشاري و استاد حسين عليزاده ساخته شد. اين ساز كه قدمت طولاني ندارد، ظاهر آن شبيه سازي شده از سازهاي قديمي از تاريخ دور ايران است. اين ساز بسيار شبيه به ساز تنبور اما با دسته بلندتر است. ساز سلانه داراي 12 سيم است كه با شنيدن آن بيشتر متوجه صداي زير بودن آن مي‌شويد. جالب است بدانيد كه 6 سيم از اين ساز براي كوك كردن به كار مي‌رود و 6 سيم ديگر كه داراي طنين است براي بهتر نشان دادن رنگ و هارموني موسيقي است.   

چگونگي پيدايش ساز سلانه

دليل نام‌گذاري اين ساز به گفته سيامك افشاري اين است كه خيلي دير به ابداع اين ساز دست زده‌اند. اين سلانه سلانه پيدا كردن سازي كه جايش خالي احساس مي‌شد، دليل نامگذاري آن است. پيدايش يك ساز جديد جسارت مي‌خواهد. كسي كه به علم موسيقي مسلط باشد و سازي را ابداع كند كه با ورودش به دنياي موسيقي نور و نوايي بيشتر پديد آيد.

به گفته استاد حسين عليزاده موضوع اختراع ساز جديد ممكن است در ذهن هر آهنگساز و نوازنده‌اي شكل بگيرد. اما اين كه جسارت اين كار را داشتن هم بسيار مهم است. جسارتي كه باعث نشود تمام چند سال تلاش در حوزه موسيقي خود را زير سوال ببرد.

با پيدايش ساز سلانه در سال 2003 ميلادي منجر به انتشار آلبومي با همين نام شد. اين آلبوم با 4 قطعه مهتاب، پگاه، آفتاب، شامگاه كه قطعه‌هاي 16، 13، 11 و 21 دقيقه‌اي است شما را با تكنوازي اين ساز آشنا مي‌كند. حسين عليزاده در اين آلبوم بداهه نوازي را در دستگاه بيات اصفهان، بيات كرد افشاري و سه گاه نواخته است. در واقع اين ساز تركيبي از سازهاي تنبور، سه تار و بربط است اما صدايي كاملا متفاوت دارد.

بداهه نوازي با ساز سلانه

به طور كلي اكثر نوازندگان ايراني نظرشان بر اين است كه سازهاي سنتي ايراني براي تكنوازي مناسبند و خيلي سخت با بقيه سازهاي اركستري هماهنگ مي‌شوند. همچنين اين سازها را مي‌توان بداهه نواخت. يعني نوازنده با حس و حال خود شروع به نواختن قطعه دلخواه خود كند و تمامي نت‌هاي آن را به دست خود گيرد و بنوازد. در بداهه نوازي، نوازنده بر اساس حس و حال آني و در همان لحظه خود شروع به نواختن مي‌كند. نيازي ندارد كه روزها براي نوشتن نت زمان بگذارد و ملودي خاصي را تمرين كند. حتي ممكن است از همان بداهه نوازي يك قطعه شاهكار پديد آيد. وقتي نوازنده از بداهه نوازي خود راضي باشد حال آن را تبديل به ملودي مي‌كند.